Od Redakcji
Kolejny numer „Krajoznawcy Górnośląskiego” przekazujemy do rąk Czytelników wraz z noworocznymi życzeniami ciekawych wędrówek, nowych krajoznawczych odkryć i satysfakcji z upowszechniania własnych dokonań.
Numer otwiera krótka relacja z odbytego w maju XIX (już) Górnośląskiego Sympozjum Krajoznawczego w Bytomiu. Ponadto tradycyjnie prezentujemy grupę materiałów krajoznawczych i nasze stałe rubryki. W Katalogu Kościołów Drewnianych kolejne cztery świątynie już na literę „I”. W Materiałach Krajoznawczych pokazujemy dzieje browaru w Siemianowicach, opis Szlaku Historii Górnictwa Górnośląskiego, dzieje wsi i pałacu w Czernicy. Wracamy też jeszcze raz do zabytków Dąbrowy Górniczej. W rubryce Zaniki i Pałace - pałace w Miechowicach i Rogowie Opolskim. W Miscellaneach zestawiamy (wg stanu na koniec listopada 2004) polskie obiekty godne obejrzenia: z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO, Pomniki Historii Narodowej, zabytki dawnej grupy zerowej.
Przepraszamy także za opóźnienie numeru, ale we wrześniu szlag trafił nasz komputer. Staramy się przyspieszać wydawanie kolejnych numerów „Krajoznawcy Górnośląskiego”, by dojść do częstotliwości kwartalnika. Czy nam się to kiedykolwiek uda? - Pokaże czas.
Zapraszamy do lektury.
XIX Górnośląskie Sympozjum Krajoznawcze
W dniach 8 i 9 maja 2004 roku odbyło się w Bytomiu kolejne, XIX Górnośląskie Sympozjum Krajoznawcze. Miejsce zostało wybrane nieprzypadkowo, bowiem w 2004 roku Bytom obchodzi 750. rocznicę lokacji miasta, zaś majowy termin sympozjum wplótł się w cykl imprez rocznicowych organizowanych przez Komitet Obchodów 750 lecia Bytomia.
Tegoroczne Górnośląskie Sympozjum Krajoznawcze zorganizował Klub Turystyki Pieszej "Plątonodzy" i Zarząd Oddziału PTTK im. Stefana Lachowicza w Bytomiu, przy merytorycznej współpracy Górnośląskiego Kręgu Krajoznawców w Katowicach.
Domek Matki Ewy
Wśród zabytkowych budynków parafii ewangelicko-augsburskiej w Bytomiu-Miechowicach stoi niewielki drewniany domek, kryty czerwonym dachem. To domek Matki Ewy. Ta niepozorna budowla z 1902 roku jest łącznikiem między dwoma światami: idyllicznym światem nie istniejących już Miechowic rodziny Tiele-Wincklerów, księdza Bonczyka, rolników i górników, a światem współczesnym - blokowiska osiedla mieszkaniowego, księżycowego krajobrazu szkód górniczych, rozgrzebanych placów budów i gruzowisk po wyburzonych domach.
Gdyby Matka Ewa mogła zobaczyć, co zrobiono z jej ukochanymi Miechowicami i ukochaną Ostoją Pokoju, której poświęciła całe swoje życie i całe swoje bogactwo...
Katalog Kościołów Drewnianych - Gwoździany
Gwoździany są niewielką miejscowością w gminie Pawonków, położoną przy trasie Lubliniec - Dobrodzień, na granicy województwa śląskiego z opolskim. Niegdyś stanowiły samodzielną jednostkę administracyjną, do której również należały wioski Bzinica, Dzielna, Główczyce i Skrzydłowiec. Nazwa Gwoździań pochodzi od staropolskiego określenia lasu - gwozd. Dawniej Gwoździany należały do właścicieli Dobrodzienia, w XVIII w. wchodząc w skład tzw. państwa dobrodzieńskiego. W XIX w. były bogatą wioską z młynem, potażarnią, browarem i gorzelnią. W 1855 roku w Gwoździanach mieszkało 469 obywateli, z których 425 było katolikami, a 44 protestantami. Wieś należała wówczas do hr. von Loebbecke, właściciela 10 tys. ha ziemi oraz wsi Bzinica, Skrzydłowice i Dzielna.
Ozdobą wsi jest drewniany kościół Narodzenia NMP, przeniesiony tu w 1978 r. z Kościeliska koło Olesna.
Do 1976 r. Gwoździany nie posiadały własnego kościoła, a mieszkańcy uczęszczali do odległego o 7 km kościoła w Dobrodzieniu. Choć pomysł zbudowania tu kościoła i utworzenia własnej parafii zrodził się już we wczesnych latach powojennych, ze względów politycznych nie można go było zrealizować. W latach 70-tych, ówczesny proboszcz dobrodzieński ks. Stanisław Kras postanowił przenieść do Gwoździan niszczejący i nieczynny od 1946 roku drewniany kościółek pod wezwaniem Nawiedzenia NMP z Kościeliska koło Olesna. Za jednym zamachem zyskiwano obiekt sakralny, chroniąc jednocześnie dziedzictwo Górnego Śląska.
Katalog Kościołów Drewnianych - Istebna Kubalonka
"Stoisz przed świątynią, którą w Przyszowicach na Śląsku wznieśli ku chwale Krzyża Świętego nasi praojcowie w Roku Pańskim 1779, za panowania ostatniego króla polskiego Stanisława Augusta. Przeniesiony w 1957-1958, by służył jako miejsce spotkania ludzi z Bogiem i dla podziwiania umiejętności ludzkich rąk w wiekach minionych...."
Powyższy cytat jest początkowym fragmentem informacji, którą można przeczytać w kościele parafialnym p.w. Świętego Krzyża, usytuowanym poniżej przełęczy Kubalonka, po prawej stronie drogi sprowadzającej z przełęczy do Istebnej, tuż za Dziecięcym Sanatorium Chorób Płucnych w Istebnej. Schowany między drzewami jest prawie niewidoczny, zwłaszcza latem. Prowadzą do niego - od drogi - dość strome schody kamienne.
W Przyszowicach - do czasu przeniesienia - stał na uboczu, w zachodniej części wsi przy drodze do Bojkowa. Na nowym miejscu do 1967 r. był wyłącznie obiektem o charakterze muzealnym, w którym raz w roku, dnia 14 września, odprawiana była msza święta. Parafię erygowano 14 września 1983 r. Wcześniej kościół należał do parafii w Istebnej, a w 1971 r. ustanowiono przy nim rektorat.
Czytaj więcej: Katalog Kościołów Drewnianych - Istebna Kubalonka