Od redakcji
Czterdziesty pierwszy numer „Krajoznawcy Górnośląskiego”, wydany pod redakcją nowego Kierownika RPK PTTK Katowice, jest kontynuacją wydawnictwa dotychczasowego, które będzie się ukazywało w tej samej formie i o tym samym wyglądzie, jednakże – jak widać – zaeksperymentowaliśmy i Krajoznawca po raz pierwszy ukazuje się drukiem profesjonalnej drukarni. Nie wiemy tylko, czy będzie tak stale, lecz czynić będziemy starania, aby tak pozostało.
Bieżący numer otwiera III, końcowa część materiału dotycząca Szlaku Okrężnego Jaworzna. Następnie przedstawiamy informację na temat małego Klasztoru Sióstr Baranka „ORIENTALE LUMEN” w Choroniu, tekst omawiający historię przemysłu wapienniczego w okolicach oraz tekst prezentujący jedyne w swoim rodzaju – Muzeum Energetyki w Łaziskach Górnych.
Kronikarskim piórem relacjonujemy przebieg ciekawej wystawy muzealnej, będącej pokłosiem pasji twórczych naszego kolegi Dariusza Zientary, a także sprawozdania z naszych dwóch tegorocznych imprez krajoznawczych.
W telegraficznym skrócie prezentujemy nowe, dodane w latach 2020-2022, obiekty wpisane przez Prezydenta RP na listę Pomników Historii. Lista obecnie liczy 117 obiektów. W formie sprawozdania przedstawiamy też informację na temat wszystkich organizowanych przez nasze środowisko Górnośląskich Sympozjów Krajoznawczych – a było ich od 1986 roku aż 36.
Postacią, którą przypomina Roman Bargieł w dziale „Ludzie”, jest w jednej osobie Ślązak, legionista, powstaniec, architekt czyli Tadeusz Michejda.
Numer zamyka dział SYLWETKI, gdzie przypominamy postać zmarłego (5 maja tegoż roku) naszego Kolegi, zasłużonego instruktora krajoznawstwa, Edwarda Wieczorka.
W gronie nowych autorów tekstów pojawia się znany popularyzator historii oraz regionalistyki, będący między innymi przewodnikiem terenowym oraz przewodnikiem Szlaku Zabytków Techniki – Lucjan Smolorz.
Zapraszamy też na naszą oficjalną stronę www.krajoznawca.org oraz na fanpage na facebooku.
Zapraszamy do lektury
Edward Wieczorek (1954-2022)
Człowieka prawdy śląskich tożsamości, odnajdującego ją w zmieniającej się śląskiej przestrzeni i w złożonych losach śląskich rodzin, traktującego swój Śląsk jako wartość i jednocześnie zróżnicowaną wartość tożsamości tysięcy śląskich rodzin. Jego publikacje, programy telewizyjne i audycje uczyły pojmowania Śląska w sensie historycznym i współczesnym.
Jak każdy krajoznawca, Edward Wieczorek był piewcą prawdy. I tych wielkich, i tych małych, składających się na większe witraże naszej tożsamości. O Śląsku i jego urokliwej przestrzeni i o ludziach Śląska nie potrafił mówić inaczej, niż z wyczuwalną emocją. Był bowiem Edward Wieczorek wielkim strażnikiem krajoznawczej pamięci Śląska.
SZLAK OKRĘŻNY JAWORZNA ETAP III: Byczyna – Dąbrowa Narodowa (zamknięcie pętli)
Trzeci etap wędrówki (lub trzeci dzień wędrówki – bo nie można przecież wykluczyć turystów długodystansowych, mogących po prostu pokonać szlak szybciej – w 36 godzin czy nawet 24…? Pokazał się też w kwietniu 2021 roku pewien Pan, który przemierzył nasz Szlak Okrężny Jaworzna w około 17 godzin.) rozpoczyna się w Byczynie. Tutaj też dopiero co się zakończyła.
Przyjmijmy, że za koniec etapu II i początek etapu III wędrówki uznajemy pobyt w rejonie posągu byka. Ma to znaczenie, ponieważ dotrzeć tutaj można z dwóch kierunków (dwóch różnych przystanków autobusowych, szlakami rowerowymi czy innymi szklakami pieszymi). Teraz trzeba przejść niewielkim placykiem między parkingiem a tylną stroną budynków ze sklepami spożywczymi, wspominanymi pod koniec etapu II. Przemieszczamy się naprzeciwko ściany z muralem, upamiętniającym Powstanie Warszawskie (nie ujęty w Reg. R.O.K. „M. Z. J.”).
Czytaj więcej: SZLAK OKRĘŻNY JAWORZNA ETAP III: Byczyna – Dąbrowa Narodowa (zamknięcie pętli)
Mały Klasztor „Orientale Lumen” w Choroniu
Na Jurze w Gminie Poraj, a konkretnie w Choroniu, znajduje się mały Klasztor Orientale Lumen – Klasztor Małych Sióstr Baranka. Wspólnotę Baranka założyła we Francji Mała Siostra Marie 17 grudnia 1981 roku, a następnie 6 lutego 1983 roku został przez Jean'a Chabbert'a biskupa Perpignan oficjalnie fakt jej powstania potwierdzony. Ówczesny generał Zakonu Kaznodziejskiego, ojciec Vincent de Couesnongle uznał, że Wspólnota jest nową gałęzią wyrastającą z pnia Zakonu Kaznodziejskiego.
Wapiennictwo w Mokrem
Prezentując historię eksploatacji kamienia wapiennego oraz produkcji wapna w Mokrem pod Mikołowem (i w okolicy), należy podkreślić, że osada ta od początków XV wieku wzmiankowana była jako wieś rycerska, niezależna od książąt pszczyńskich[1]. Na jej terenie jednak obowiązywały górnicze prawa, ustanawiane przez panujących w Pszczynie. Prawa te dotyczyły wszystkich kopalin tu występujących, a zatem bez zgody panów pszczyńskich nie wolno było ich wydobywać. Podobnie w osadach sąsiednich, takich jak Bujaków, Paniowy czy Śmiłowice, w których również prowadzono wydobycie wapieni oraz produkcję wapna, obowiązywał zakaz eksploatacji surowca bez zgody panującego księcia.