Od Redakcji
Kolejny, dwudziesty szósty, numer „Krajoznawcy Górnośląskiego” otwierają materiały opisujące przygotowania naszego środowiska do VI Kongresu Krajoznawstwa Polskiego w Olsztynie - relacja z Sejmiku Przedkongresowego zorganizowanego w dniach 23 i 24 kwietnia 2010 r. - „Krajobraz kulturowy a Krajoznawstwo i turystyka” - oraz relacja z samego Kongresu i obrad jednego z jego 4. zespołów. W ramach naszego Katalogu Kościołów Drewnianych prezentujemy świątynie w Rachowicach, Rudzińcu, Rybniku - Ligockiej Kuźni oraz w Rybniku -Wielopolu.
Numer zamykają miscellanea, czyli „drobiazgi”: o zagłębiowskich młynach i zagłębiowskich zabytkach, autorstwa niestrudzonego badacza dziejów Zagłębia Bolesława Ciepieli oraz - w cyklu SYLWETKI - życiorys i relacja z obchodów 10. rocznicy śmierci Ryszarda Mielnika. Tam także, niejako „okazjonalnie” (zamiast w MISCELLANEACH) publikujemy regulamin nowej Turystycznej Odznaki im. Ryszarda Mielnika.
Zapraszamy do lektury.
Krajobraz kulturowy a krajoznawstwo i turystyka
Pod takim hasłem w dniach 23 i 24 kwietnia 2010 r. odbył się w Katowicach Ogólnopolski Sejmik Przedkongresowy przed VI Kongresem Krajoznawstwa Polskiego w Olsztynie. Patronat honorowy nad Sejmikiem objął Marszałek Województwa Śląskiego Bogusław Śmigielski oraz Rektor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach prof. zw. dr. hab. Wiesław Banyś, a jego organizatorami byli Rada Prezesów Oddziałów PTTK Województwa Śląskiego, Regionalna Fundacja Turystyki I Krajoznawstwa PTTK oraz Regionalna Pracownia Krajoznawcza PTTK w Katowicach.
Sejmik podzielony został na dwie uzupełniające się części: referatową w piątek 23 kwietnia – pod wiodącym tytułem całego Sejmiku, oraz objazd krajoznawczy w sobotę 24 kwietnia pod hasłem „Śląsk Czarny – Śląsk Zielony”.
Czytaj więcej: Krajobraz kulturowy a krajoznawstwo i turystyka
VI Kongres Krajoznawstwa Polskiego
Raz na dziesięć lat krajoznawcy, reprezentujący różne środowiska (także spoza Towarzystwa) wspólnie z naukowcami spotykają się na Kongresach Krajoznawstwa Polskiego. W dniach 10-12 września 2010 roku w Olsztynie odbył się już szósty z kolei, obradujący pod przewodnim hasłem: „Polska w europejskiej rodzinie. Przenikanie kultur, idei i wartości. Powinności krajoznawców”.
Sprawozdanie z obrad Zespołu nr 3 VI Kongresu Krajoznawstwa Polskiego w Olsztynie
Zespół nr 3 VI Kongresu Krajoznawstwa Polskiego, obradujący w Olsztynie 11 września br., zajmował się tematem: „PRZEMIANY KRAJOBRAZU KULTUROWEGO W POLSCE. TRADYCJA, WSPÓŁCZESNOŚĆ, PRZYSZŁOŚĆ”. Zespół zgromadził 50 uczestników Kongresu, a jego pracami kierował prof. dr hab. Jacek Purchla z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. W celu usprawnienia obrad powołano zespół opracowujący uchwały i wnioski w składzie: Joanna Kośnik, Włodzimierz Łęcki i Edward Wieczorek.
Podczas obrad zespołu wystąpiło 17 osób. Wiodące referaty, opublikowane w materiałach kongresowych przedstawili: prof. dr. hab. Jacek Purchla – „Przyszłość przeszłości. W stronę systemu ochrony dziedzictwa – dylematy polskiej transformacji” (Zeszyt 3); prof.. dr. hab. Aleksander Böhm – „Udane i nieudane związki ochrony krajobrazu i planowania przestrzennego w Polsce” (Zeszyt 3) oraz mgr inż. arch. Wojciech Czech – „Gospodarowanie krajobrazem” (Zeszyt 4). Znakomitym uzupełnieniem referatów wprowadzających było także wystąpienie mgr inż. arch. Alicji Gotowt-Jeziorskiej pt. „Wybrane czynniki przemian przestrzeni i krajobrazu kulturowego w aspekcie wartości krajoznawczych i turystycznych”.
Czytaj więcej: Sprawozdanie z obrad Zespołu nr 3 VI Kongresu Krajoznawstwa Polskiego w Olsztynie
Szlak zabytków techniki województwa śląskiego (wystąpienie kongresowe)
Leżący w centrum województwa śląskiego Górnośląski Okręg Przemysłowy należy do najstarszych tego typu okręgów w Europie. Ukształtowany na przełomie XVIII i XIX w. zarówno w części pruskiej, jak i w Kongresówce, przez ponad dwieście lat ulega nieustannym przeobrażeniom. Przeobrażeniom ulegał także krajobraz tego regionu.
Krajobraz kulturowy Górnego Śląska jest silnie przesycony formami przemysłowymi. Ich katalog jest dość bogaty: szyby kopalniane, hałdy, piece hutnicze, kominy, chłodnie kominowe, zbiorniki, magazyny, estakady, przenośniki, rurociągi, mosty, kanały, śluzy, wieże wodne, maszty energetyczne, torowiska i zabudowania stacyjne. To one stanowiły i stanowią o kulturowej odrębności tego obszaru, to one decydowały o emocjonalnej identyfikacji społeczeństwa zamieszkującego Górny Śląsk.
Czytaj więcej: Szlak zabytków techniki województwa śląskiego (wystąpienie kongresowe)