Śladem pamięci
Szukając inspiracji do aktywności krajoznawczej proponuję rozważyć spacer po katowickim Brynowie, który w północnej części ma bardzo górniczy charakter ze względu na sąsiedztwo KWK „Wujek”. Górnicy w okresie PRL bardzo chlubnie zapisali się na kartach historii – zarówno ciężką pracą jak i oporem wobec ustroju. W roku 40-lecia „porozumień sierpniowych” podążymy śladami miejsc upamiętniających represje stosowane wobec górników w okresie PRL, a zarazem przypominających ich wkład w walkę o wolność i demokrację.
Trasa ma długość ok. 3 km i jej przebycie zajmuje godzinę. Część Brynowa, którą poznamy podczas spaceru, nazywana była pierwotnie Katowicką Hałdą, ale od drugiej połowy XIX wieku nazwa ta występowała coraz rzadziej aż do zupełnego zaniku.
Szlak Okrężny Jaworzna
ETAP I DĄBROWA NARODOWA – OWR „SOSINA” [1]
Pieszy „Szlak Okrężny Jaworzna” nr SL-7109 c, oznakowany jest kolorem czerwonym. Według wykazu szlaków Komisji Turystyki Pieszej ZG PTTK (http://ktpzg.pttk.pl/pliki/Wykaz_szlakow_slaskie.pdf) swój po-czątek szlak bierze w Dąbrowie Narodowej i po zamknięciu pętli tam też się kończy, a jego łączny dystans to ok. 62 km. Wspomnienie o początku szlaku jest istotne o tyle, że fizycznie Szlak Okrężny nie przebiegał na-wet w okolicy tego miejsca. Najbliżej stąd szlak można było spotkać w okolicy cmentarza parafialnego na Łubowcu (część Dąbrowy Narodowej). W obecnym przebiegu szlak również odwiedza tamto osiedle, lecz jego przebieg został znacząco zmieniony.
Opis szlaku nawiązuje do Regulaminu Regionalnej Odznaki Krajoznawczej PTTK O / Jaworzno „Miłośnik Ziemi Jaworznickiej” (z 2014 r.), zaznaczając w nawiasach pozycję obiektu w Regulaminie (Reg. zał. Nr x, poz. x).
Boruszowice – osada w cieniu prochowni
Początki
Boruszowice to niewielka wieś (ok. 960 mieszkańców)[1] w gminie Tworóg w pow. tarnogórskim, nazywana niegdyś także Boruszowcem. Osada powstała prawdopodobnie w poł. XVII w. nad Graniczną Wodą (dziś tzw. Stary Boruszowiec ok. 4 km od obecnej lokalizacji), w dokumentach wymieniona po raz pierwszy w 1720 r. [2] W 1750 r. nad graniczną wodą powstała kuźnica żelaza, którą unieruchomiono w 1800 r., a na jej miejscu w 1835 r. założono fryszerkę, zatrudniającą 5 robotników. Pozostali mieszkańcy osady żyli z roli, pracy w lesie i wypału węgla drzewnego. W 1. poł. XIX w. za sprawą hr. Donnersmarcka wieś została zlikwidowana, a zabudowania spalone. W jej sąsiedztwie pozostał starodrzew dębowy, liczący 95 okazów, który w latach 1953-1992 był objęty ochroną jako rezerwat przyrody „Dęby Boruszowickie”. Z powodu zanieczyszczenia wód Granicznej Wody (głównie cynkiem i kadmem), starodrzew usechł.