Kościół ewangielicki w Piasku
Teren, na którym rozłożyła się niewielka osada Piasek jeszcze w połowie XVIII w. był niezamieszkały, choć badania archeologiczne z 1928 r. wskazują na osadnictwo już w okresie kultury łużyckiej (ok. VIII w. p.n.e.). W 1753 r. nabył go od hr. Antoniego von Gaschin hr. Ludwig Pückler (Pickler), właściciel dóbr w Lubszy, który sprowadził z Łużyc, Dolnego Śląska i Brandenburgii kolonistów i tkaczy i utworzył osadę nazwaną Ludwigsthal (od 1922 r. – Piasek). Miała ona być centrum targowo-rzemieślniczym i ewangelickim jego dóbr i na początku liczyła 35 domów i miała 273 mieszkańców.
W rok później, 7 grudnia 1754 r., hr. Pückler otrzymał od króla pruskiego Fryderyka II Wielkiego zezwolenie na budowę kościoła ewangelickiego z wieżą oraz założenie w jego sąsiedztwie cmentarza. Na początku wzniesiono prowizoryczną drewnianą kaplicę, w której 12 sierpnia 1755 r. odbyło się inauguracyjne nabożeństwo odprawione przez ks. Karla Wilhelma Koulhasza. W tym samym roku otwarto też w osadzie szkołę ewangelicką, która jako szkoła wyznaniowa funkcjonowała do roku 1907. Pierwszym znanym z nazwiska duchownym w Ludwigsthal był ks. August Ludwig Scholz (od 1755 do 1810 r.).
W 1758 r. od uderzenia pioruna prowizoryczna kaplica spłonęła, a na jej miejscu spadkobierca hr. Ludwiga Pücklera – bratanek hr. Erdmann Pückler – rozpoczął w roku 1759 budowę nowego murowanego kościoła, który poświęcono w 1760 r. Zbudowany na planie prostokąta kościół z ołtarzem, w którym znajduje się ambona, przetrwał do naszych czasów w niezmienionym stanie. Jedynie wieża, widniejąca od XVIII w. w herbie gminy Piasek została w 1865 r. przebudowana. Wówczas to kopułę zastąpiła nadbudówka konstrukcji szkieletowej przeznaczona na zainstalowanie dwóch dzwonów, zakończona spiczastym hełmem.
W 1911 r. dobudowano do kościoła plebanię, zwaną pastorówką (mieszczącą obecnie bibliotekę ewangelicką), w 1930 r. sprowadzono nowe organy piszczałkowe, a w latach 1998-2000 dokonano remontu kapitalnego kościoła, pokrywając m.in. dach blachą miedzianą. W czasie obydwu wojen światowych zarekwirowano dzwony, choć sam kościół nie ucierpiał. Obecnie na wieży znajduje się dzwon z 1865
Po II wojnie światowej kościół w Piasku obsługiwał ks. Robert Fiszkal z Tarnowskich Gór, a od roku 1954 – pastorzy z Częstochowy, której parafii ewangelickiej jest filiałem.
We wnętrzu kościoła zwraca uwagę rokokowy ołtarz typu ambonowego (w jego centralnym miejscu znajduje się ambona). We wnęce ściennej umieszczono figurę ks. Marcina Lutra z otwartą biblią w ręku, a naprzeciw – figurę Chrystusa z otwartymi ramionami – kopię dzieła Berholda Thordwaldsena, którego oryginał znajduje się w kościele Panny Marii w Kopenhadze.
Niezwykle oryginalnym elementem wyposażenia kościoła są dwa żeliwne piece z ażurową obudową podarowane kościołowi w 1903 r. przez hr. Guido Henckel von Donnersmarcka ze Świerklańca.
Wyposażenie uzupełnia chrzcielnica żeliwna z datą 12 sierpień 1855, upamiętniająca stulecie pierwszego nabożeństwa oraz organy z prospektem, ufundowanym w 1930 r. przez kobiety z Koszęcina. Ze stropu zwisa mosiężny kandelabr, przerobiony w 1927 r. na elektryczny. W kościele znajduje się 210 miejsc siedzących. Prawdziwą ciekawostką jest też jedna z nielicznych, zachowanych do naszych czasów drewniana tablica, upamiętniająca mieszkańców Ludwigsthal, poległych w czasie wojny napoleońskiej, umieszczona w kruchcie kościoła.
Edward Wieczorek