Sylwetki - Józef Ciepły
Należał do pokolenia, które przyglądało się wzrostowi miasta Mysłowice aż do jego współczesnej postaci. Przede wszystkim interesował się jego przeszłością i jako autorytatywny znawca historii miasta był powszechnie znany i ceniony. Niewiele jednak było wiadomo o jego życiu, nie narzucał się własnymi opowieściami biograficznymi, prawie w ogóle o sobie nie mówił. A przecież znalazł się w opracowaniu poświęconemu działalności Armii Krajowej na terenie Śląska, otrzymał nawet londyński Krzyż AK. Był sądzony za działalność narodową, otrzymał wyroki za polskość od administracji hitlerowskiej i stalinowskiej. Był znany, a jednak nieznany.
Józef Ciepły urodził się 4.03.1911 r. w Gliwicach-Sośnicy. Ojciec — Marcin — zatrudniony by wówczas jako ślusarz w zakładach kolejowych, wywodził się z rodziny robotniczej zamieszkałej Tychach. Matka — Jadwiga z domu Ruda — pochodziła z rodziny chłopskiej, osiadłej w Pyskowi cach. Od szóstego roku życia Józef Ciepły był uczniem szkół powszechnych w Gliwicach. Ponie waż szkolnictwo w tym czasie było niemieckie, rodzice wysłali go dodatkowo na kursy języka polskiego, organizowane przez gliwickie organizacje polskie. W okresie plebiscytu na Górnym Śląsk ojciec Marcin Ciepły został wydelegowany przez Polski Komisariat Plebiscytowy do pracy w Komisji Parytetycznej. Syn wspierał działalność ojca — kolportował gazety polskie (szczególnie „Sztandar Polski"). Po plebiscycie ojciec Józefa Ciepłego musiał uchodzić z Gliwic — wówczas właśnie rodzina przeniosła się do Mysłowic. Z gliwiczan, rodzina Ciepłych stała się mysłowiczanami.
W Mysłowicach przebiegała dalsza edukacja Józefa Ciepłego. Najpierw - jeszcze w szkole powszechnej, następnie w Gimnazjum Klasycznym, a od 1927 r. — W szkole Handlowej w Królewskiej Hucie, którą ukończył w roku 1930.
W latach 1930-35 pracował przejściowo w Urzędzie Pocztowym w Mysłowicach („ średnia siła zastępcza"). Przez sześć miesięcy był w wojsku, lecz w skutek zachorowania w czasie manewrów na dur brzuszny i stwierdzonej wady serca został z wojska urlopowany na 12 miesięcy, a następnie w przeniesiony do kategorii „C". Oprócz wspomnianej wcześniej pracy na poczcie i przeszkoleni wojskowego pozostawał bez pracy. Dopiero 1.07.1935 r. został przyjęty do pracy biurowej w kopalni "Mysłowice".Po pracy w rachubie płac został przeniesiony do Generalnej Dyrekcji Kopalń Wspólnoty Interesów w Katowicach. Tam pracował do 31.12.1939 r., gdyż za zadeklarowanie narodowości polskiej został zwolniony z powodu „politycznego nastawienia".
W grudniu 1939 r. został zaangażowany przez Edwarda Bekiera do tworzenia nielegalnej organizacji narodowościowej na terenie Mysłowic. Komendantem tej organizacji miał być prof. Sławiński — były współpracownik katowickiej „Polonii" (gazety Wojciecha Korfantego), do komitetu organizacyjnego należał też Teodor Komandera. W grudniu prace organizacyjne zostały przyhamowane, a po pierwszych aresztowaniach w kwietniu 1940 r. — przerwane. Wypadki zmusiły Bekiera i Komanderę do nielegalnego wyjazdu do Krakowa, a Józef Ciepły z obawy przed aresztowaniem wyjechał do Niemiec na roboty.
Pracował w firmie „Max Kreuttner" jako robotnik przy pracach ziemnych, drogowych i kanalizacyjnych. Zachorował w Zgorzelcu i tam trafił do szpitala. Po zakończeniu leczenia porzucił roboty i wrócił do Mysłowic. Starania o uzyskanie pracy i przeniesienie się do Generalnej Guberni dały mu zatrudnienie w zarządzie miasta Sosnowca („funkcjonariusz Polak").
Już po powrocie ze Zgorzelca Józef Ciepły nawiązał kontakt z nielegalną organizacją tworzoną przez Antoniego Studenckiego. Inżynier Studencki był funkcjonariuszem SZP (Sił Zbrojnych Polski), a wcześniej Organizacji Orła Białego (00B) na terenie Zaolzia i Śląska Cieszyńskiego. Po zdekonspirowaniu SZP w grudniu 1940 r. i aresztowaniu komendy tej organizacji, Studencki pod-porządkował ją Tajnej Organizacji Niepodległościowej (TON). Józef Ciepły w TON był najpierw komisarzem organizacyjnym na miasto Mysłowice, a od wiosny 1941 r. — kierownikiem Inspektoratu Katowice-Wschód, który sam organizował. Za wkład pracy w terenie inż. Studencki mianował Ciepłego członkiem-założycielem TON.
W grudniu 1941 r. Józef Ciepły przekazał inspektorat por. Marianowi Nowakowi (ps."Lis") z Szopienic, a sam przeszedł do Komendy TON na funkcję łącznika komendanta inż. Studenckiego na Okręg Śląski. W okresie Wielkanocy 1942 r. Józef Ciepły został mianowany kierownikiem referatu szkolenia i — równocześnie — zastępcą komendanta na Okręg Śląski.
W czerwcu 1942 r. została zdekonspirowana tajna drukarnia TON, a Józef Ciepły przejął funkcję kierownika referatu propagandy i prasy z obowiązkiem zorganizowania nowej drukarni w Mysłowicach. W tym czasie został też zastępcą komendanta całej TON. Ciepły prowadził szkolenie organizacyjne i ideowe w całości organizacji, a także ekspediował do Sosnowca materiały wybuchowe, zdobywane na kopalniach.
Na początku września 1942 r. nastąpiła dekonspiracja „Tajnej Organizacji Niepodległościowej". 11.09. aresztowano Józefa Ciepłego. Został osadzony w areszcie policyjnym w Mysłowicach, a 17.12.1943 przeniesiono go do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Józef Ciepły pracował w kilku komandach: przy wyładunku kamienia i szyn kolejowych, przy pracach kanalizacyjnych i murarskich na FKL, przy budowie „Truppenlazaretu", przy pracach rozładunkowych na rampie przy kartoflarni obozowej i — w ostatnich miesiącach 1944 r. — w administracji obozowej Brzezinki.
W Brzezince przebywał do ewakuacji obozu w styczniu 1945 r. W marszu ewakuacyjnym dotarł do Wodzisławia Śl., a stamtąd pociągiem do Mauthausen, dokąd przybył 25.01.1945 r. Tam przy-dzielony do podobozu w Melku, pracował przy głębieniu sztolni podziemnych dla fabryki łożysk kulkowych „Erle". Przewieziony do obozu w Ebensee w Alpach, doczekał się 6.05.1945 r. wyzwolenia przez wojska amerykańskie.
Jesienią 1945 r. Józef Ciepły wrócił do Polski. Nie udały się jego starania o powrót do pracy w Katowickim Zjednoczeniu Przemysłu Węglowego — odpowiedniku Generalnej Dyrekcji Kopalń W.I. W tym czasie — jak pisze Ciepły — „nie przystosowany do życia w nowych warunkach" zetknął się z kolegą obozowym z Chorzowa, z którym zaczęli wydawać nielegalne pismo „Myśl Polska". W międzyczasie — za protekcją — otrzymał pracę w Zjednoczonych Fabrykach Sadzy w Gliwicach, gdzie był kierownikiem organizujących się biur.
28.04.1946 Józef Ciepły został aresztowany i za swoją krótką działalność narodową, Wyrokiem Rejonowego Sądu Wojskowego w Katowicach, skazany na łączną karę 10 lat więzienia. Kara ta na mocy amnestii ze stycznia 1947 r. została zmniejszona do 4 lat. Karę odbywał w Katowicach i Wronkach. Postanowieniem sądu z 19.07.1965 r. karę zatarto.
Bezpośrednio po wyjściu z Wronek Józef Ciepły rozpoczął pracę pomocnika księgowego w Katowickiej Spółdzielni Spożywców w Katowicach, a po podziale spółdzielni został przeniesiony do PSS w Mysłowicach na stanowisko Sekcji Planowania. W lipcu 1957 r. przeniósł się do Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Hurtu Spożywczego — Hurtowni Mysłowice, gdzie przepracował aż do emerytury w 1974 r. Za pracę w handlu otrzymał odznakę „Zasłużony Pracownik Handlu".
W okresie międzywojennym Józef Ciepły był członkiem Polskiego Związku Zachodniego i Legionu Wszechpolskiego. Po wojnie nie wiązał się z żadnymi organizacjami politycznymi. Wybrał organizacje społeczne: Polskie Towarzystwo Archeologiczne (oddział Będzin — 1967-70), Polskie Towarzystwo Ekonomiczne (1971-74). Był społecznym członkiem Miejskiej Komisji Planowania Gospodarczego, a w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym był skarbnikiem i wice-prezesem Oddziału w Katowicach, sekretarzem koła w Mysłowicach, członkiem Komisji Opieki nad Zabytkami i Honorowym Członkiem Koła Przewodników Beskidzkich.
Od 1972 r. był członkiem ZBOWiD w Mysłowicach, w którym pełnił funkcję członka Komisji Rewizyjnej oraz przewodniczącego środowiska b. Więźniów. Od roku 1989 był członkiem Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego, a od 1991 r. — członkiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Był współzałożycielem — wspólnie z profesorem Władysławem Pochmarą — Towarzystwa Miłośników Mysłowic.
Czterokrotnie otrzymał Józef Ciepły wysokie odznaczenia państwowe: Medal Wojska (Londyn 1948), Krzyż Armii Krajowej (Londyn 1986), Krzyż Oświęcimski (Warszawa 1986) i Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (Warszawa 1987).
Począwszy od lat osiemdziesiątych zajął się Józef Ciepły pracami historyczno-wspomnieniowymi. W „Przeglądzie Lekarskim: Oświęcim" nr 38/81 ukazały się jego wspomnienia obozowe. W „Karcie Groni" nr XIII/1985 opublikował artykuł o działalności TON na ziemi żywieckiej. Do PAN skierował 12-stronicową notę do „Polskiego Słownika Biograficznego", poświęconą inż. Antoniemu Studenckiemu. W archiwum Muzeum Oświęcim-Brzezinka znajduje się magnetofonowy zapis jego sześciu relacji. Był też komentatorem, zaginionego gdzieś filmu, poświęconego 600-leciu Mysłowic.
W 1993 r. ukazała się główna praca historyczna Józefa Ciepłego „Pieczęcie i herby miasta Mysłowic" (nakł. 3 tys. egz.) — 60-stronicowa książka o bogatym materiale ikonograficznym — oraz niewielka broszura „Matka Boska Mysłowicka na tle wydarzeń historycznych".
W 1995 r. przymierzał się do kolejnej pracy historycznej o Tymczasowym Więzieniu Policyjnym w Mysłowicach. Niestety, śmierć pokrzyżowała jego plany. Józef Ciepły odszedł 15.03.1995 r.
PRZEDRUK Z DWUTYGODNIKA „ŻYCIE MYSŁOWIC" Z 15-31 MARCA 1996 R.