Atrakcje gminy Sośnicowice (i nie tylko)
Gmina Sośnicowice leży w południowo zachodniej części województwa śląskiego, w powiecie gliwickim; zajmuje powierzchnię 116,3 km² i liczy ok. 8,3 tys. mieszkańców (z czego 1,8 tys. mieszka w mieście Sośnicowice). 35% jej powierzchni zajmują użytki rolne, natomiast 59% powierzchni stanowi rozległy kompleks Lasów Raciborskich na pograniczu Niziny i Wyżyny Śląskiej, których północna część jest otuliną Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich.
W skład gminy wchodzi miasto Sośnicowice oraz sołectwa: Bargłówka, Kozłów, Łany Wielkie, Sierakowice, Rachowice, Smolnica, Trachy i Tworóg Mały. Przez gminę biegnie autostrada A4 z węzłem Ostropa i Miejscami Obsługi Pasażerów w Kozłowie i Rachowicach.
Dzieje Sośnicowic sięgają poł. XIII w., czyli czasów panowania księcia Władysława Opolskiego. Wieś wzmiankowana jest w 1305 r. jako Sośnierzowice (od nazwiska Sośnierz). W 1526 r. dotychczasowa osada targowa i rzemieślnicza na szlakach handlowych w kierunku Opawy i Wrocławia, otrzymała status miasta. Średniowieczny rodowód mają także obecne sołectwa gminy: Kozłów, Łany Wielkie, Rachowice, Sierakowice, Smolnica oraz Nowa Wieś – przysiółek Trach. Prawa miejskie utracone w 1945 r. Sośnicowice odzyskały 1 stycznia 1996 r.
Na terenie gminy Sośnicowice istnieje szereg obiektów oraz terenów o wybitnych wartościach historycznych, kulturowych, przyrodniczych oraz turystycznych. W większości są one objęte ochroną prawną na podstawie wpisu do rejestru zabytków województwa śląskiego. Taką ochroną został objęty m.in. układ urbanistyczny centrum Miasta Sośnicowice na rzucie nieregularnego czworoboku z centralnie położonym rynkiem, a także liczne budowle: kościół parafialny św. Jakuba w Sośnicowicach, późnobarokowy pałac Hoditzów w Sośnicowicach, drewniany kościół św. Bartłomieja w Smolnicy, drewniany kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Sierakowicach, drewniano-murowany kościół Trójcy Świętej w Rachowicach, podworski dom mieszkalny w Sierakowicach, kościół parafialny św. Mikołaja w Kozłowie, zabytkowa kuźnia miedzi w Kozłowie, grodziska średniowiecznie w Kozłowie i w Łanach Wielkich, kapliczka przydrożna w Łanach Wielkich i liczne pomniki przyrody.
Godny szczególnej uwagi jest późnobarokowy pałac Hoditzów w Sośnicowicach, zbudowany w 1755 r. i zniszczony w 1945 r. Po odbudowie mieści się w nim Dom Pomocy Społecznej. Także w Sośnicowicach wznosi się gotycki kościół św. Jakuba, datowany na 1447 r., przy którym zachował się jeden z nielicznych już na Górnym Śląsku krzyż pokutny.
Pałac w Sośnicowicach, foto Edward Wieczorek
Na skraju Tworoga Małałego stoi XVIII-wieczna kapliczka św. Jana Nepomucena, a na południe od Łanów Wielkich znajduje się wczesnośredniowieczny kurhan, a na nim barokowa kapliczka z 1780r. W Kozłowie, na kościelnej wieży wisi jeden z najstarszych na Śląsku dzwonów – z 1417 r. Na uwagę zasługują też hałdy po kopalni rudy darniowej żelaza (z połowy XIX wieku) oraz fragmenty kanałów kuźniczych w Trachach – Kuźniczce.
W lesie między Kozłowem a Rachowicami stoi pomnik w miejscu śmierci Juliusza Rogera – lekarza księcia raciborskiego, entomologa i etnografa w jednej osobie.
Ale atrakcje gminy to nie tylko obiekty wpisane do rejestrów zabytków, powszechnie znane. To także te, o których nie wielu wie. I o nich ten krótki szkic. Atrakcje podane są w kolejności, umożliwiającej niezbyt forsowną wycieczkę rowerową.
W Sośnicowicach, zaledwie 300 m od rynku znajduje się Nasza Izba Tradycji, założona przez Teresę Szymońską – kobietę, która zdobyła tytuł Ślązaczki Roku 2016, Diany 2017. Pani Szymońska jest też wolontariuszką hospicjum Miłosierdzia Bożego w Gliwicach oraz zajmuje się opieką nad osobami starszymi. W Izbie Tradycji znajdują się eksponaty związane historycznie z Sośnicowicami (przedmioty codziennego użytku, fotografie, dokumenty). Izba udostępniana jest po wcześniejszym uzgodnieniu z panią Teresą, tel. 513-683-629. O gminie Sośnicowice potrafi barwnie opowiedzieć także lokalny pasjonat pan Leszek Kołodziej, który jest pracownikiem Urzędu Gminy i co roku organizuje wycieczki rowerowe po Gminie Sośnicowice. Kontakt z nim 501-544-337.
W Sośnicowicach przy ul.Raciborskiej 47 funkcjonuje także prywatne Muzeum Techniki Andrzeja Śledzińskiego (Kowalstwo Płatnerstwo Metalurgia) z unikalnym na skalę światową Muzeum Gwoździ – od czasów rzymskich do współczesności. Pan Andrzej jest wielkim pasjonatem i oprowadzając po swoim muzeum niezwykle barwnie opowiada o eksponatach oraz ich pochodzeniu. W prywatnym muzeum pana Andrzeja oprócz kolekcji gwoździ znajdują się zabytkowe egzemplarze rzemiosła ślusarskiego (m.in. kłódki), wyroby sztuki kowalskiej oraz wiele innych. Kontakt z właścicielem 32/238-74-66 lub 601-423-474
Także w Sośnicowicach przy ul. Powstańców 4b ma swoją siedzibę firma TRAKTOR. Na jej dziedzińcu znajduje się ekspozycja zabytkowych traktorów i przyczep. Ekspozycję można zwiedzać samemu – klucze od budynku z eksponatami wydają pracownicy firmy TRAKOR w godzinach jej pracy a w innym terminie oprowadza pan Łabaj który mieszka po sąsiedzku z ekspozycją. Pan Łabaj niezwykle ciekawie opowiada o historii każdego eksponatu oraz objaśnia zawiłości konstrukcyjne dawnych pojazdów. Kontakt z firmą TRAKOR: 32/238-73-78, a z panem Łabajem 534-047-435.
Kolekcja traktorów, foto Jarosław Szerszeń
W lesie, 6 km na zach. od centrum Sośnicowic, już na terenie województwa opolskiego, w Goszycach w gminie Bierawa, znajduje się kaplica św. Magdaleny (tzw. Magdalenka) z 1784 r., obudowana drewniana wiatą. Kaplica ta szczęśliwie ocalała w czasie wielkiego pożaru Lasów Rudzkich w 1992 r.
Jeśli jesteśmy na sugerowanej wycieczce rowerowej, proponujemy przejazd lasem w kierunku Rud. Po drodze miniemy urokliwy zakątek zwany Ławką Zakochanych. Już na terenie gminy Kuźnia Raciborska, połowie ulicy Od Krzyża, po ok. 1 km natrafimy na miejsce w którym został zabity w 1771 r. ostatni niedźwiedź żyjący w tych lasach. Miejsce to zostało upamiętnione wielkim głazem z wyrytą na nim datą i historią tego wydarzenia. Ulicą Od Krzyża docieramy do skrzyżowania z ul. Zakazaną, którą jadąc na wsch., po przebyciu ok. 1,5km trafiamy na kolejny głaz upamiętniający zabicie dzika o wadze 5-ciu cetnarów w 1780 r.
Z ul. Zakazanej przez ul. Kotlarską dotrzemy do uroczyska Dziewcze Groby i dalej do Bargłowki (jesteśmy na powrót w gminie Sośnicowice). Tu, w Bargłówce znajduje się prywatne muzeum Krystiana Tischbierka – Szpargoły Omy Getrud. W domu sąsiadującym z domem pana Krystiana gdzie kiedyś mieszkali jego teściowie, na parterze oraz piętrze pan Krystian urządził muzeum poświęcone: historii Bargłówki, eksponując przedmioty codziennego użytku oraz związane z kulturą i tradycją Śląska.
Pan Krystian oprócz zainteresowań kolekcjonersko-historycznych jest wspaniałym fotografem uwieczniając zakątki Gliwic i powiatu gliwickiego, a kontakt z nim: 32/238-70-84.
Ostatnim etapem proponowanej wycieczki po gminie Sośnicowice i okolicy jest Grillo-Wędzarnia „Zero Chemii” w Bargłówce słynąca z ekologicznych produktów bez żadnych dodatków chemicznych. Sąsiaduje z nią mini skansen zabytkowych maszyn rolniczych Waltera Gnidy – właściciela Grillo-Wędzarni (32/232-60-96 lub 603-945-045)
Jarosław Szerszeń