Korzystając z serwisu bez zmiany ustawień przeglądarki wyrażasz zgodę na stosowanie plików cookies.

Czytaj więcej…

Zrozumiałem

Katalog Kościołów Drewnianych - Księży Las

    W miejscowości Księży Las (Xsiondslas) położonej około 20 km na północ od Gliwic przetrwał, usytuowany na wzgórzu, późnogotycki kościół p.w. Św. Michała Archanioła. Najstarszy dokument wspominający osadę pochodzi z 1302 roku. Jest to decyzja papieża Bonifacego VIII przekazująca osadę klasztorowi cystersów w Jemielnicy, natomiast w dokumentach z 1447 roku wymieniany jest także kościół parafialny. Obecny kościół jest „młodszy" od tej wzmianki o około pół wieku.

    Co do daty jego zbudowania są różne informacje. Jedne źródła podają rok 1494 a inne 1499. Najdziwniejsze jest to, że nawet informacje umieszczone obecnie przy kościele są różne. Tablica na kościele, jak również jedna z tablic informacyjnych przed kościołem (opis trasy IV – fundowany przez Starostwo powiatu tarnogórskiego) podają rok 1499, natomiast na tablicy opisującej szlak architektury drewnianej określono rok powstania kościoła na 1494.

    W latach 1570-1629 kościół zamieniony był na zbór protestancki. Bryła kościoła na przestrzeni wieków ulegała zmianie. Niezależnie od kaplicy, o której poniżej, w 1905 roku został powiększony poprzez dobudowanie od zachodu murowanej kruchty z ceglaną ścianą frontową, która zdecydowanie zepsuła estetykę kościoła. W czasie działań wojennych w 1945 roku obiekt został mocno zniszczony i był odbudowywany do 1955 roku.

    Kościół jest orientowany, konstrukcji zrębowej, na podmurowaniu ceglano-kamiennym, osłoniętym na zewnątrz gontowym okapem. Bez wieży, stojąca dawniej oddzielnie dzwonnica, dziś już nie istnieje. Zbudowany jest na starodawnym planie dwu chat. Nawa jest prawie kwadratowa i szersza od prezbiterium, które jest zamknięte ścianą prostą, co jest charakterystyczne dla budowli starszych. Do nawy od południa dobudowano w XVIII wieku trójbocznie zamkniętą kaplicę, która została odnowiona w 1884 roku. Do prezbiterium od północy przylega wydłużona, prostokątna zakrystia. Ściany kościoła zabezpieczone są gontem. Od północy znajdują się niskie soboty wsparte na słupach, które zostały zaszalowane tworząc kościelny składzik.

ksiezylas

    Do oświetlenia wnętrza kościoła służą prostokątne okna zabezpieczone gontowym okapem; jedno okno w nawie od północy oraz po jednym w nawie i prezbiterium od południa.

    Dach jest jednokalenicowy i dwuspadowy. Od północy obejmuje też zakrystię i przechodzi łagodnie z nawy nad węższe prezbiterium, tworząc falę. Niezależnie od tego od wysokości 3 okna od północnej ściany nawy opada zadaszenie dawnych sobót ze składzikiem, co wprowadza malowniczy akcent w rysunku bryły kościoła. Z dachu wyrasta zbudowana na rzucie kwadratu wieżyczka na sygnaturkę, z latarnią zwieńczoną baniastym hełmem, która zastąpiła w 1960 roku pierwotny, wysmukły hełm piramidalny.

LAS 2

    Kaplica kryta jest oddzielnym pięciopołaciowym dachem z cebulastą kopułką zakończoną pazdurem. Dach nad murowaną kruchtą jest niższy od nakrywającego prezbiterium i nawę. Wszystkie dachy są gontowe.

Wnętrze kościoła nakryte jest stropami płaskimi. Pod kościołem znajduje się krypta.

    W ołtarzu głównym umieszczono obraz przedstawiający patrona kościoła, natomiast w późnobarokowych ołtarzach bocznych znajdują się obrazy przedstawiające scenę Ukrzyżowania z Matką Boską (w lewym) oraz świętych Marię Magdalenę i Jana Ewangelistę (w prawym). Wystrój ołtarzy uzupełniają obrazy św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Antoniego Padewskiego.

    Ołtarze boczne pochodzące z 1. połowy XVIII wieku są bogato zdobione dekoracją akantową. Prawy pozbawiony jest zwieńczenia, zwieńczenie lewego pochodzi z okresu późniejszego aniżeli ołtarz. Kaplica poświęcona jest Matce Boskiej. Wnętrze kościoła jest otynkowane.

    Kościół obecnie posiada status kościoła filialnego parafii p.w. Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Kamieńcu. Wokół niego jest cmentarz, Całość dawniej otoczona była starymi drzewami (głównie lipy i jesiony), obecnie pozostała już tylko jedna lipa i dąb. Nie istniejące już drzewa zostały zastąpione brzozami i modrzewiami.

Hubert Buchta i Leon Kopernik