Katalog Kościołów Drewnianych - Suplement - Sokolniki
Sokolniki to niewielka wieś w gminie Niegowa, w powiecie myszkowskim. Liczą ok. 800 mieszkańców, którzy głównie zajmują się rolnictwem (938,01 ha stanowią użytki rolne). W pobliżu Sokolnik wypływa struga Halszka, dopływ Białki, zaś na terenie wsi znajduje się jaskinia „W Sokolnikach”, długości 70 m i głębokości 7 m, znacznie zniekształcona eksploatacją kamienia wapiennego (szpatu). Tutejsza parafia należy do diecezji kieleckiej.
Od XIV w. Sokolniki wchodziły w skład parafii Lelów. W tym okresie przez terytorium Sokolnik biegła prawdopodobnie droga z Krakowa do Lelowa, a wieś jako królewska, należała do zamku lelowskiego i tamtejszych starostów. Mieszkańcy Sokolnik w tym okresie mieli lepszą sytuację materialną i prawną od innych wsi. Byli pod ochroną starostów, podlegali sądom królewskim i mieli swego przedstawiciela w osobie sołtysa. W XVI w. nastąpił podział parafii Lelów na staromiejską i lelowską. Sokolniki weszły w skład staromiejskiej. W owych czasach była to wieś dość bogata. Wg wizytacji z 1763 r. Sokolniki płaciły oprócz dziesięciny proboszczowi jeszcze dziesięcinę od kmieci i poddanych dla kanonika przy katedrze krakowskiej. Dziesięciny istniały do połowy XIX wieku, a potem zaczęły stopniowo zanikać. Po III rozbiorze Polski Sokolniki wraz z okolicą znalazły się w państwie pruskim jako część tzw. Nowego Śląska, który jednak w 1807 r. włączony został do utworzonego Księstwa Warszawskiego. Po Kongresie Wiedeńskim w 1815 r. tereny te znalazły się w Królestwie Kongresowym, pod zaborem rosyjskim i ta sytuacja przetrwała do 1918 r. Wspomniany wcześniej zamek lelowski został w l. 1804-1805 na rozkaz rządu pruskiego rozebrany, a materiał budowlany został przeznaczony na budynki mieszkalne i gospodarcze w Sokolnikach i Staromieściu.
W Sokolnikach w 1844 r. powstała szkoła na etacie rządowym, w 1917 r. powstała Straż Ogniowa, a w okresie międzywojennym we wsi było Kółko Rolnicze, Towarzystwo Strzelec oraz Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży. Istniała też 4-klasowa szkoła podstawowa. W 1928 r. został wybudowany drewniany kościółek i utworzono parafię w Sokolnikach, która skupiała 2800 wiernych.
Na tych terenach w okresie II wojny światowej walczyły różne ugrupowania konspiracyjne, przede wszystkim Bataliony Chłopskie i Armia Krajowa.
W okresie powojennym nastąpiły duże zmiany. W 1947 r. rozpoczęto budowę szosy w kierunku Bliżyc, którą zakończono w styczniu 1958 r., a w 1959 r. wieś zelektryfikowano. Wybudowano remizę strażacką, ośrodek zdrowia, sklep. W latach 80. XX w. wybudowano nowy kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa. W 1986 r. został oddany nowy budynek szkoły podstawowej.
Obecnie w Sokolnikach znajdują się: Zespół Szkół (przedszkole, szkoła podstawowa i gimnazjum), remiza strażacka, sklepy spożywcze, punkt apteczny, ośrodek zdrowia fiia biblioteki, agencja pocztowa, kościół i cmentarz parafialny.
Sokolniki, nie użytkowany kościół drewniany Najświętszego Serca Pana Jezusa, rys. E. Wieczorek
Interesujący nas nieużywany obecnie kościół drewniany zbudowano w 1928 r. jako tymczasowy, ale jak to bywa z prowizorkami, przetrwał ponad pół wieku. Jego budowę zainicjował pod koniec lat dwudziestych XX w. ks. kanonik Paweł Frelek, proboszcz ze Staromieścia. Prace budowlane ukończono 8 września 1928 r., nadając kościołowi i nowo utworzonej parafii wezwanie Najświętszego Serca Pana Jezusa. Pierwszym proboszczem dekretem bpa Łosińskiego został ks. Stanisław Zając. W 1967 r. kościół wzbogacił się o nowy ołtarz główny, który został wykonany z okazji obchodów Tysiąclecia Chrztu Polski w 1966 r.
Kościół został zbudowany na planie krzyża, na podmurówce, posiada konstrukcje słupowo-ramową, a ściany od wewnątrz i od zewnątrz oszalowano pionowym deskowaniem. Ubytki szalunku uzupełnione są arkuszami blachy Dwuspadowe dachy nad nawą i ramionami transeptu pokryte są blachą żelazną ocynkowaną. Na dachu nawy umieszczona jest czworoboczna wieżyczka na sygnaturkę, nakryta ostrosłupowym ośmiobocznym hełmem. Kościół oświetlany jest przez proste, wielokwaterowe okna.
Sokolniki, drewniana dzwonnica nie użytkowanego kościoła, rys. Edward Wieczorek
Obok kościoła stoi drewniana dzwonnica konstrukcji słupowej, zbudowana na planie kwadratu. Oszalowano ją pionowo deskami i nakryto blaszanym, czterospadowym, brogowym dachem. Na dachu umieszczona jest prostopadłościenna wieżyczka, zwieńczona ostrosłupowym, blaszanym dachem. Na wysokości piętra dzwonnicy umieszczono otwarte prostokątne, z łukowatym zamknięciem, prześwity. Prześwity, zamknięte schodkowo, umieszczono też z wszystkich stron wieżyczki. Obecnie dzwonnica, podobnie jak drewniany kościół nie są użytkowane i raczej zaniedbane, co widać po wybitych miejscami kwaterach okien.
W sąsiedztwie drewnianego kościoła w 1974 r. rozpoczęto budowę nowego murowanego kościoła. Dwa lata później bp Jan Jaroszewicz poświęcił kamień węgielny.
Edward Wieczorek