Kościół ewangielicki w Piasku

    Teren, na którym rozłożyła się niewielka osada Piasek jeszcze w połowie XVIII w. był niezamieszkały, choć badania archeologiczne z 1928 r. wskazują na osadnictwo już w okresie kultury łużyckiej (ok. VIII w. p.n.e.). W 1753 r. nabył go od hr. Antoniego von Gaschin hr. Ludwig Pückler (Pickler), właściciel dóbr w Lubszy, który sprowadził z Łużyc, Dolnego Śląska i Brandenburgii kolonistów i tkaczy i utworzył osadę nazwaną Ludwigsthal (od 1922 r. – Piasek). Miała ona być centrum targowo-rzemieślniczym i ewangelickim jego dóbr i na początku liczyła 35 domów i miała 273 mieszkańców.

    W rok później, 7 grudnia 1754 r., hr. Pückler otrzymał od króla pruskiego Fryderyka II Wielkiego zezwolenie na budowę kościoła ewangelickiego z wieżą oraz założenie w jego sąsiedztwie cmentarza. Na początku wzniesiono prowizoryczną drewnianą kaplicę, w której 12 sierpnia 1755 r. odbyło się inauguracyjne nabożeństwo odprawione przez ks. Karla Wilhelma Koulhasza. W tym samym roku otwarto też w osadzie szkołę ewangelicką, która jako szkoła wyznaniowa funkcjonowała do roku 1907. Pierwszym znanym z nazwiska duchownym w Ludwigsthal był ks. August Ludwig Scholz (od 1755 do 1810 r.).

PIASEK KOSC EW 1

    W 1758 r. od uderzenia pioruna prowizoryczna kaplica spłonęła, a na jej miejscu spadkobierca hr. Ludwiga Pücklera – bratanek hr. Erdmann Pückler – rozpoczął w roku 1759 budowę nowego murowanego kościoła, który poświęcono w 1760 r. Zbudowany na planie prostokąta kościół z ołtarzem, w którym znajduje się ambona, przetrwał do naszych czasów w niezmienionym stanie. Jedynie wieża, widniejąca od XVIII w. w herbie gminy Piasek została w 1865 r. przebudowana. Wówczas to kopułę zastąpiła nadbudówka konstrukcji szkieletowej przeznaczona na zainstalowanie dwóch dzwonów, zakończona spiczastym hełmem.

    W 1911 r. dobudowano do kościoła plebanię, zwaną pastorówką (mieszczącą obecnie bibliotekę ewangelicką), w 1930 r. sprowadzono nowe organy piszczałkowe, a w latach 1998-2000 dokonano remontu kapitalnego kościoła, pokrywając m.in. dach blachą miedzianą. W czasie obydwu wojen światowych zarekwirowano dzwony, choć sam kościół nie ucierpiał. Obecnie na wieży znajduje się dzwon z 1865

    Po II wojnie światowej kościół w Piasku obsługiwał ks. Robert Fiszkal z Tarnowskich Gór, a od roku 1954 – pastorzy z Częstochowy, której parafii ewangelickiej jest filiałem.PIASEK KOSC EW 10

    We wnętrzu kościoła zwraca uwagę rokokowy ołtarz typu ambonowego (w jego centralnym miejscu znajduje się ambona). We wnęce ściennej umieszczono figurę ks. Marcina Lutra z otwartą biblią w ręku, a naprzeciw – figurę Chrystusa z otwartymi ramionami – kopię dzieła Berholda Thordwaldsena, którego oryginał znajduje się w kościele Panny Marii w Kopenhadze.

    Niezwykle oryginalnym elementem wyposażenia kościoła są dwa żeliwne piece z ażurową obudową podarowane kościołowi w 1903 r. przez hr. Guido Henckel von Donnersmarcka ze Świerklańca.

PIASEK KOSC EW 12

    Wyposażenie uzupełnia chrzcielnica żeliwna z datą 12 sierpień 1855, upamiętniająca stulecie pierwszego nabożeństwa oraz organy z prospektem, ufundowanym w 1930 r. przez kobiety z Koszęcina. Ze stropu zwisa mosiężny kandelabr, przerobiony w 1927 r. na elektryczny. W kościele znajduje się 210 miejsc siedzących. Prawdziwą ciekawostką jest też jedna z nielicznych, zachowanych do naszych czasów drewniana tablica, upamiętniająca mieszkańców Ludwigsthal, poległych w czasie wojny napoleońskiej, umieszczona w kruchcie kościoła.

Edward Wieczorek