Regulamin odznaki krajoznawczej „NA POWSTAŃCZYM SZLAKU – ZAGŁĘBIE DĄBROWSKIE 1863”

  1. ODZNAKA 1863Z inicjatywy Stowarzyszenia Regionalnego Forum dla Zagłębia Dąbrowskiego oraz  Oddziału PTTK w Sosnowcu, przy współpracy z władzami samorządowymi Miasta Sosnowca ustanawia się odznakę krajoznawczą „Na Powstańczym Szlaku – Zagłębie Dąbrowskie 1863”.
  2. Odznakę ustanawia się z okazji 150 rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego, w celu uczczenia pamięci o tym ważnym wydarzeniu historycznym w którym ważną rolę odegrał także obszar Zagłębia Dąbrowskiego.
  3. Odznaka „Na Powstańczym Szlaku – Zagłębie Dąbrowskie 1863” (zwana w dalszej części regulaminu Odznaką) zostaje ustanowiona w dwóch kategoriach, jako:
    • jednostopniowa Odznaka Krajoznawcza, zdobywana zgodnie z postanowieniami niniejszego regulaminu,
    • Odznaka Honorowa, przyznawana (zgodnie z postanowieniami osobnego regulaminu) osobom i instytucjom, które w sposób szczególny przyczyniają się do przypominania i utrwalania pamięci o Powstaniu Styczniowym na terenie Zagłębia Dąbrowskiego.
  4. Odznakę Krajoznawczą mogą zdobywać wszystkie osoby, które ukończyły 10 lat, przy czym niepełnoletni turyści mogą to robić wyłącznie pod opieką uprawnionych dorosłych: rodziców, nauczycieli itd.
  5. Odznakę można zdobywać w dowolnym okresie czasu, na terenie szeroko rozumianego Zagłębia Dąbrowskiego (za R. Szwedem historycznego Powiatu Olkuskiego), które dzisiaj mniej więcej odpowiada obszarowi miast: Sosnowca i Dąbrowy Górniczej, oraz powiatom: będzińskiemu, zawierciańskiemu, myszkowskiemu i olkuskiemu. Ponadto uwzględnia się także miejsca poza regionem, lecz mające bezpośredni związek z wydarzeniami powstańczymi w Zagłębiu Dąbrowskim: Ojców, Miechów, Chrzanów.
  6. Warunkiem zdobycia Odznaki jest zwiedzenie i poznanie na wycieczkach indywidualnych bądź grupowych, określonej niżej ilości miejsc i obiektów mających udokumentowany związek z Powstaniem Styczniowym, z wydarzeniami które miały miejsce na terenie szeroko rozumianego Zagłębia Dąbrowskiego (pkt. 5).
  7. Poza zwiedzeniem miejsc i obiektów obowiązkowych należy także zwiedzić dodatkowo kolejne 30  takich miejsc i obiektów, wybranych samodzielnie przez zdobywającego Odznakę, które mają udokumentowane związki z Powstaniem Styczniowym w Zagłębiu Dąbrowskim: krzyże i kapliczki, pomniki i tablice pamiątkowe, mogiły powstańcze i groby weteranów Powstania Styczniowego. Do tej puli miejsc zalicza się także udział w uroczystościach bądź imprezach mających związek z tym wydarzeniem historycznym, w odniesieniu do szeroko rozumianego obszaru Zagłębia Dąbrowskiego (pkt. 5).
  8. Wielokrotne zwiedzanie tych samych miejsc lub obiektów nie będzie skutkowało ponownym zaliczeniem ich do wymaganej regulaminem liczby miejsc i obiektów które należy zwiedzić.
  9. Odznaka może być zdobywana równocześnie z innymi odznakami krajoznawczymi i odznakami turystyki kwalifikowanej.
  10. Ewidencję, opis i potwierdzenia wycieczek oraz imprez rocznicowych, w których uczestniczył zdobywający odznakę dokonuje się w Książeczce Odznaki Krajoznawczej „Na Powstańczym Szlaku – Zagłębie Dąbrowskie 1863”,  bądź w wykonanej samodzielnie Kronice Krajoznawczej.
  11. Potwierdzeniem zwiedzenia miejsca, obiektu, lub udziału w imprezie mogą być odciski pieczątek zawierających nazwę instytucji lub obiektu, zaproszenie, karta wstępu itp. Potwierdzeń mogą dokonywać także przewodnicy turystyczni oraz kadra programowa PTTK (przodownicy, instruktorzy) pod warunkiem, że sami biorą udział w wycieczce lub imprezie.
  12. Dodatkową formą potwierdzenia zwiedzenia miejsca bądź obiektu, czy uczestniczenia w wydarzeniu kulturalnym/rocznicowym  jest zdjęcie zdobywającego Odznakę, dokumentujące jego udział w tym zdarzeniu. Zdjęcia mogą być umieszczone w wykonanej własnoręcznie Kronice Krajoznawczej, w tradycyjnej formie odbitek fotograficznych lub załączone w postaci elektronicznej, na płycie CD lub DVD.
  13. Opisaną i potwierdzoną Książeczkę Odznaki Krajoznawczej lub wykonaną samodzielnie Kronikę Krajoznawczą wraz z załączonymi zdjęciami przedstawia się Komisji Weryfikacyjnej, mającej swoją siedzibę w Oddziale PTTK w Sosnowcu przy ul. Dęblińskiej 1.
  14. Komisję weryfikacyjną Odznaki Krajoznawczej „Na Powstańczym Szlaku – Zagłębie Dąbrowskie 1863” stanowią przedstawiciele zarządów: Regionalnego Stowarzyszenia Forum dla Zagłębia Dąbrowskiego, Oddziału PTTK w Sosnowcu, bądź osoby wyznaczone przez te zarządy.
  15. Zweryfikowana pomyślnie Książeczka Odznaki Krajoznawczej, lub Kronika Krajoznawcza stanowią podstawę przyznania odznaki.
  16. Ostateczna interpretacja niniejszego regulaminu przysługuje wyłącznie Komisji Weryfikacyjnej powołanej na rzecz tej odznaki.
  17. Regulamin Odznaki Krajoznawczej „Na Powstańczym Szlaku – Zagłębie Dąbrowskie 1863” został zatwierdzony przez Zarządy:
    • 03.03.2013 - Stowarzyszenia Regionalnego Forum dla Zagłębia Dąbrowskiego (Będzin, ul. Piłsudskiego 39),
    • 19.03.2013 - Oddziału PTTK im. Aleksandra Janowskiego w Sosnowcu (Sosnowiec, ul. Dęblińska 1).

 

Lp. Miejsca obowiązkowe do zwiedzania - Okres wolnego państwa powstańczego
1  Ojców, centrum uzdowiska - miejsce obozu powstańczego  styczeń/luty 1863
2  Olkusz, rynek - wyzwolenie miasta i ustanowienie władz Rządu Narodowego  5 luty 1863
3  Sławków, rynek - wyzwolenie miasta i ustanowienie władz Rządu Narodowego  6 luty 1863
4  Maczki, dworzec kolejowy - wyzwolenie i ustanowienie władz Rządu Narodowego  6 luty 1863
5  Sosnowiec, dworzec kolejowy - miejsce zwycięskiej bitwy  6/7 luty 1863
6  Dąbrowa Górnicza, Huta Bankowa – miejsce produkcji broni powstańczej  luty 1863
7  Czeladź, rynek - uroczysty wymarsz grupy ochotników do powstania 15.02.1863  luty 1863
8  Miechów - miejsce przegranej bitwy, początek upadku wolnego państwa powstańczego  17 luty 1863

 

Lp. Miejsca obowiązkowe do zwiedzania - Okres walk partyzanckich
1  Kazmierówka k. Łaz, krzyż powstańczy i mogiła w miejscu potyczki oddziału Teodora Cieszkowskiego
  •  22.03.1863
2  Myszków-Mrzygłód, pomnik upamiętniający bitwę oraz mogiła powstańcza  01.03.1863
3  Krzykawka, pomnik w miejscu bitwy w której zginął m. innymi płk. Nullo  04.05.1863
4  Stary cmentarz, grobowiec płk. Nullo, W. Romera i powstańca Juliana, poległych w bitwie pod Krzykawką  Olkusz
5  Cmentarz parafialny, mogiła powstańcza oraz grób E. Łyczkowskiego weterana PS Niegowonice
6  Zagórze, kaplica „Ciemna” (tradycja) oraz pałac Mieroszewskich (J. Siemieński) Sosnowiec
7  Zagórze, cmentarz parafialny, zbiorowa mogiła powstańcza Sosnowiec
8 Konstantynów, kapliczka i zbiorowa mogiła powstańcza Sosnowiec
9 Zawiercie, pomnik na zbiorowej mogile powstańczej Zawiercie

 

Lp. Przykłady miejsc i obiektów nieobowiązkowych – do wyboru przez zdobywającego Odznakę
1  Figura Matki Boskiej na placu przed dworcem kolejowym – upamiętnienie poległych w Powstaniu Styczniowym Będzin
2  Grób Walentego Walasa, weterana Powstania Styczniowego, cmentarz katolicki na Górze Zamkowej  Będzin
3  Grób Ignacego Kaczmarskiego, weterana Powstania Styczniowego, cmentarz katolicki przy ul Małobądzkiej (cmentarz Parafii św. Tomasza w Sosnowcu)  Będzin
4  Grób Mikołaja Dziubka, weterana Powstania Styczniowego, cmentarz katolicki ul Starocmentarna  Dabrowa Górnicza
5  Grób Teofila Fidlera, weterana Powstania Styczniowego, cmentarz parafialny  Chruszczobród
6  Grób Aleksandra Pogonowskiego, weterana Powstania Styczniowego, cmentarz par. Sławków
7  Grób Edmunda Zacherta, weterana Powstania Styczniowego, cmentarz parafialny w Kromołowie  Zawiercie
8  Grób Teofila Żytkowskiego, weterana Powstania Styczniowego, cmentarz parafialny przy ul. Cmentarnej  Zawiercie
9  Grób Wincentego Barańskiego, weterana Powstania Styczniowego, cmentarz parafialny przy ul. Andersa Sosnowiec
10  Grób Damazego Tarkowskiego, weterana Powstania Styczniowego, cmentarz parafialny przy ul. Smutnej Sosnowiec
11  Milowice, ul Bryniczna – kapliczka na kurhanie, mogile z okresu Powstania oraz mogile z okresu Powstaniem Styczniowym – miejsce potyczek, mogiła (?) powstańców próbujących przedostać się przez pobliską granicę na Śląsk Sosnowiec
12  Pogoń, ul. Czeladzka – kapliczka, mogoła powstańcza upamiętniająca miejsca potyczki oddziału Józefa Oxińskiego 5 maja 1863 (?) Sosnowiec
13  Grób Damazego Tarkowskiego, weterana Powstania Styczniowego, cmentarz parafialny Żarki
14  Mogiła powstańcza: Grób Rudolfa Stanisława Franaszka, lat 24 który poległ 23.04.1863, oraz 9 bezimiennych powstańców poległych 23.09.1863, cmentarz paraf. Żarki
15  Grób Elia Marchetti, Włocha, adiutanta płk Nullo, ranny w bitwie pod Krzykawką, przewieziony przez granicę do zaboru austriackiego, zmarł po 2 dniach i został pochowany 11 maja 1863 na cmentarzu parafialnym Chrzanów
 Większą ilość takich miejsc i obiektów można znaleźć w internetowej encyklopedii regionu: wikizaglebie.pl

 

    Niniejszy regulamin oraz dodatkowe informacje na temat zdobywania Odznaki Krajoznawczej „Na Powstańczym Szlaku – Zagłębie Dąbrowskie 1863” znajdują się na stronach internetowych Stowarzyszenia Regionalnego Forum dla Zagłębia Dąbrowskiego, oraz Oddziału PTTK w Sosnowcu im. Aleksandra Janowskiego: zaglebiedabrowskie.org , sosnowiec.pttk.pl

Autorem regulaminu jest Dariusz Jurek prezes FdZD, Instruktor Krajoznawstwa Regionu PTTK, a projektantem odznaki – Łukasz Banaś.