Katalog Kościołów Drewnianych - Cięcina
Cięcina jest wsią w gminie Węgierska Górka, liczącą ok. 4200 mieszkańców, położoną 9 km na płd. od Żywca, w dolinie Soły i potoku Cięcinka u podnóża Abrahamowa. Dolna część wsi przy linii kolejowej i drodze Żywiec – Zwardoń styka się z zabudową Węgierskiej Górki. Założona w XIII w., jest jedną z najstarszych na Żywiecczyźnie. Była kolejno własnością Komorowskich, Konstancji Wazy, Wielopolskich i w latach 1839-1939 – żywieckich Habsburgów.
W północno-wschodniej części wsi stoi drewniany kościół pomocniczy Św. Katarzyny (w 1986 r. konsekrowano w Węgierskiej Górce kościół parafialny Przemienienia Pańskiego, zachowując tytuł i nazwę parafii: Cięcina z siedzibą w Węgierskiej Górce).
Kościół w Cięcinie wymieniany jest jako Czencina już w roku 1358 w dokumencie poboru świętopietrza, ale nie wiemy, czy dotyczy to kościółka na obecnym miejscu, bowiem w „Dziejopisie żywieckim” Andrzeja Komonieckiego pojawia się następująca wzmianka o początkach kościoła w Cięcinie: „Ten miał bydź założony i zbudowany na górze Brańków nazwanej, nad wsią Cięcina, gdyż w łęgu, gdzie grunt pański folwarczny, wieś była. A kędy kościół stoi, na tym miejscu przedtem był browar; w którym browarze w izbie gdzie kadzie stały gorzałczane był obraz św. Katarzyny, bez żadnej uczciwości, przed którym widywano świece gorewające, lecz to sobie lekceważono, aż piorun uderzył w ten browar i on zapalił. Po czym parafianowie wzruszywszy się pobożnością, kapliczkę małą naprzód zbudowali, w której się ledwo ludzi 50 wmieściło, i nazwano ją imieniem św. Katarzyny, po czym Kościół większy zbudowano i poświęcono (...)".
„Dziejopis” nie jest dokumentem źródłowym i zawiera opinie prawdziwe, zasłyszane czy nawet legendy. Faktem jest, że zachowana do naszych czasów świątynia w najstarszych swych fragmentach pochodzi z 1542 r., kiedy z fundacji Krzysztofa Komorowskiego zbudowano w Cięcinie kaplicę filialną parafii w Radziechowach. W latach 1666-67, z inicjatywy ks. Stanisława Kaszkowicza proboszcza radziechowskiego, rozbudowano kościółek cięciński powiększając nawę i stawiając od zachodu wieżę. W 1789 r. erygowano w Cięcinie parafię św. Katarzyny, a pierwszym proboszczem został ks. Marceli Stupecki.
W XIX w. miały miejsce kolejne przebudowy kościółka: w 1857 r. dobudowano od północy prezbiterium zakrystię z oratorium i skarbczykiem na piętrze, a w 1893 r. , kiedy proboszczem był ks. Władysław Dobrzański, budowniczy żywiecki Robert Fussgänger wydłużył nawę kościoła i na wałkach przesunął wieżę bardziej na zachód. W tym samym roku zbudowano także nowy babiniec i nową wieżyczkę na sygnaturkę.
W 1894 r. dobudowano mały przedsionek przylegający do babińca, a w 1895 r. – kaplicę św. Franciszka z Asyżu (obecny przedsionek przy kaplicy dobudowany został dopiero w 1928 roku). W następnym roku (1896) Antoni Stopka – artysta z Makowa Podhalańskiego – wykonał malarstwo ścienne i stropowe. Kilkanaście lat później, w 1909 roku dach kościoła i ścianę wieży pokryto eternitem w miejsce starego pokrycia gontowego. W roku 1925 został zaprojektowany obecny hełm wieży (projektantem był krakowski architekt Wacław Krzyżanowski), gdyż poprzednia wieża z 1893 roku okazała się nieproporcjonalna w stosunku do wymiarów znacznie powiększonego kościoła. Realizacja projektu nastąpiła dopiero w roku 1932, kiedy to podwyższono ją o prawie 7 m. Po tej dacie nie rozbudowywano już kościoła, prowadząc jedynie bieżące prace remontowe.
Kościół jest orientowany, konstrukcji zrębowej, natomiast wieża ma konstrukcję słupową. Rzut poziomy składa się z krótkiego prezbiterium zamkniętego trójbocznie, wydłużonej nawy i wieży od zachodu. Od północy przy prezbiterium i węższej części nawy dobudowana jest piętrowa zakrystia i babiniec z małym przedsionkiem, od południa przy węższej części prezbiterium stoi kaplica św. Franciszka z Asyżu.
W prezbiterium znajduje się pozorne sklepienie kolebkowe z 1884 r. Wyposażenie wnętrza jest barokowe: ołtarz główny z XVIII w. z obrazem matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz cztery boczne ołtarze z XVII w.: św. Floriana, Najświętszego Serca Pana Jezusa, św. Anny i św. Franciszka. Zachowała się także barokowa ambona, organy i krucyfiks. Kamienną chrzcielnicę z 1705 r. przykrywa ażurowa pokrywa drewniana, przedstawiająca cztery delfiny podtrzymujące kopułkę z Gołębicą na szczycie.
Najcenniejsze obrazy z wyposażenia kościoła (Zwiastowanie Anielskie z XV w. i Święta Rozmowa Santa Conversazione – Matka Boska ze Świętymi, z pocz. XVI w.) zostały przeniesione do Muzeum Narodowego w Krakowie.
Edward Wieczorek
Post Scriptum
W 2010 r. dokonano remontu dachu kościoła, zamieniając pokrycie eternitowe na tradycyjny łupany gont.
